Verrassend goede camera uit Rusland
Horizon versus Widelux
Artikel van CAMERABeurs No. 3, 1992
Langwerpige panorama-opnamen spreken tot de verbeelding en zijn "in". De Horizon is gebouwd van 1967--1973 en daarmee bijna twintig jaar uit de produktie geweest Sinds kort is de Horizon 202 leverbaar. Een vernieuwde en verbeterde uitvoering met meer mogelijkheden. In CB 3'91 is er al over geschreven, maar dan onder de naam Technopan.
De Widelux is de enige panoramacamera die nagenoeg gelijk is aan de Horizon, maar wel ruim vijftienhonderd gulden duurder. Wim van Bemmel werkt al ruim twintig jaar met onder meer de Horizon. Van hem een vergelijkende test.
De Widelux werkt evenals de Horizon volgens hetzelfde principe als Friedrich von Marten's orginele panoramacamera uit 1844. De geschiedenis van de Widelux begint in 1948. Momenteel bestaan er twee modellen. De Widelux 1500 voor 120-rolfilm en de Widelux F8 voor de kleinbeeldfilm. Ze worden bijna ambachtelijk vervaardigd door Panon Camera Shoko Co Ltd in Japan. De 1500, met een f2.8/50mm objektief, is zo'n vier jaar geleden op de markt gekomen als verbeterde opvolger van de Panon 120. Van deze laatste is de produktie overigens tot een vijftig stuks beperkt gebleven. De 1500 maakt op een 120-rolfilm zes opnamen van 50x122mm in een roterende beeldhoek van 150 graden en de afstand kan van een meter tot oneindig worden ingesteld. De Horizon kent geen rolfilmuitvoering. Wel is er van 1958--1965 een Russische FT-2 gebouwd die negatieven van 24x110mm belichtte.
Fixfocus
Zowel de Horizon als de Widelux hebben een fixfocus afstandsinstelling die bij de Widelux op drie meter en bij de Horizon op 5,5 meter is ingesteld. Door het brandpunt van 26mm beschikt de Widelux over meer dan voldoende scherptediepte. Bij het kleinste diafragma f11 loopt dat van 1,5 meter tot oneindig. Ten opzichte van de voorgaande type als de F6 heeft het Lux-objektief (van onbekende komaf) een antireflectie behandeling ondergaan en beschikt de F8 over acht, in plaats van eerst zes, diafragmalamellen. De beeldhoek is volgens de gegevens 140 graden, maar in werkelijkheid ruwweg 130 graden. Officieel goed voor 24 opnamen, in de praktijk meestal 21 opnamen van 24x59mm op een kleinbeeldfilm van 36 opnamen en daarmee in een royaal bemeten masker van een 6x6cm vergroter te verwerken.
Briljanter objektief
Ook het f2.8/28mm objektief van de nieuwe Horizon 202 is verbeterd, bijvoorbeeld aanmerkelijk briljanter, en laat gemakkelijk 60cm brede vergrotingen toe. Het negatiefformaat is 24x58mm en op een 36 opnamen kb-film zijn er in de praktijk 22 tot 23 opnamen te maken. Wanneer de panoramacamera's waterpas op een statief worden geplaatst, zijn met nauwkeurig werken via drie opnamen, 360 graden panorama's te realiseren.
Op de bij dit artikel afgebeelde Widelux F6 staat vermeld: Kalimar Widelux, Widelux Model FVI. De sluitertijden zijn hiervan ook nog wat ouderwets en in wat vreemde volgorde van instelling, namelijk 1/10, 1/250 en 1/100sec. Bij de nieuwste F8 zijn de tijden, bijna als vanzelfsprekend aangepast en wel 1/15, 1/250 en 1/125 seconde. De drie tijden, vormen samen met de van f2.8 tot f 11 beperkte diafragmering en een wat voor veel licht gevoelige achterwand, een zwak punt van de Widelux. De oude Horizon kende vier sluitertijden van 1/30-1/250. Met de nieuwe 202 kunnen nu ook avondopnamen worden gemaakt doordat de sluitertijden uitgebreid zijn. Men beschikt nu door het omschakelen van een hendeltje over twee reeksen, een langzame met 1/2, 1/4 en 1/8 en in de andere stand 1/60, 1/125 en 1/250. Dit, samen met een uitgebreid diafragmabereik van f2.8 tot f 16 maakt de nieuwe Horizon 202 tot een panoramacamera die onder heel wat lichtomstandigheden is te gebruiken.
Geen snelheids monsters
In het gebruik en de praktijk zijn de Horizon en Widelux geen snelheids-monsters. Het laden van de film is een precies en geduldig werkje. (Aan de binnenzijde van de 202 is het laden van de film volgens ons niet geheel correct getoond.) Het laden van een film gaat het laatste gedeelte wat gemakkelijker wanneer het begin van de film ofwel de lip halverwege tijdens het invoeren (bij of net na de filmbaan) vast een paar centimeter omgevouwen wordt om na het volledige invoeren gemakkelijker in de opwindspoel gestoken te kunnen worden. Bij de Widelux en oude Horizon geschiedt het heen- en terugtransport met ronde knoppen. Dus lang niet zo gemakkelijk als bij de nieuwe Horizon 202 met een sneltransporthandel voor heen en een terugwikkelslinger voor het terugspoelen in de cassette. Het scharnier/ draaipunt van 202-achterwand doet minder robuust aan dan de wel erg stevige, ouderwetse constructie van de oude Horizon, maar deze opmerking is tegenwoordig bij de nieuwe camera's wel meer te maken.
Zoeker in het midden.
De zoeker (met waterpas) van de 202 is nu vast en centraal op de camera geplaatst. De zoeker van de oude Horizon moest namelijk bij het terugspoelen verwijderd worden omdat deze z'n plaats had op de terugspoelknop. Bovendien is het mij, tijdens ruim twintig jaar gebruik, een paar keer overkomen dat de zoeker bij een vertikale opname van z'n plaats gleed. Tot nu toe gelukkig zonder nadige gevolgen, maar het had minder prettig kunnen zijn en vervangende onderdelen zijn van de oude Horizon niet meer verkrijgbaar.
Mocht onverhoopt de nieuwe Horizon gerepareerd moeten worden, dan wordt het toestel door de Nederlandse importeur, de firma Provak, naar Frankrijk gestuurd. Hoewel de Horizon door Horizon KMZ in Rusland wordt geproduceerd, hebben de Russen door het gemis aan kennis van de Westerse manier van zakendoen de wereldwijde distributie en verkoop overgelaten aan de Italiaanse firma Lino Manfrotto. Manfrotto zal u bekend zijn van de statieven. De eigen Franse Manfrotto-vestiging beschikt over reparatieonderdelen en vandaar dat de Horizon daar naartoe gaat voor een eventuele reparatie.
Zowel bij de Widelux als de oude Horizon is en was door de excentrische plaatsing van de zoeker het soms lastig om vooral bij horizontale opnamen het onderwerp bijvoorbeeld precies in het midden te hebben. Ook dat is nu door de plaatsing in het midden gemakkelijker geworden.
Sluitertijd veranderen
Verandering van de sluitertijd moet bij de Widelux en Horizon bij gespannen sluiter plaatsvinden. De nieuwe Horizon 202 biedt een dubbele verbetering. Door de zoeker in het midden boven de diafragma- en sluitertijden een vaste plaats te geven, kwam de terugspoelknop vrij te liggen. Deze kon daardoor van een slingertje worden voorzien. Maar, hoe nu met de diafragma- en sluitertijdeninstelling. De oplossing is in dubbel opzicht een verbetering. De 202 is voorzien van uitstekende nokken voor het instellen van het diafragma en/of de sluitertijd. Deze nokken zitten onder de zoeker en komen pas draaiend tevoorschijn wanneer de film wordt getransporteerd en daarmee de sluiter wordt gespannen. Ze verdwijnen weer wanneer de opname wordt gemaakt. Meer gebruiksgemak.
Boven: Widelux (foto Wim van Bemmel).
Boven: Horizon (foto Wim van Bemmel).
Onder: Ter vergelijking; Konica Panoramate 17 mm wegwerpcamera (foto Wim van Bemmel).
|
Horizontaal houden en afwerking.
Het werken met een panoramacamera en een supergroothoekobjektief hebben overeenkomsten, namelijk het rechthouden, zowel bij horizontaal, als bij vertikaal gebruik. Of, het moet met opzet in kreatieve zin zijn, anders zijn vreemde, ongewenste vertekeningen en daarmee mislukte opnamen het gevolg. Daarom zijn panoramacamera's standaard voorzien van een waterpas voor horizontaal gebruik; voor vertikale toepassingen zal van bijvoorbeeld Hama een waterpasje voor horizontaal en vertikaal gebruik erg handig zijn. Bij de Horizon 202 is -erg gemakkelijk- de druppel van de waterpas in de zoeker te zien.
In de Horizon en Widelux kunnen uitstekend zwartwit-, kleurnegatief- en diafilms worden gebruikt. Invloed op het resultaat is met filters mogelijk. De
Horizon wordt geleverd inclusief een drietal soort inklem-/insteekfiltertjes in een verende U-vorm: een UV (Ultraviolet), ND (Neutral-density ofwel grijs) en speciaal voor zwartwit YG (Yellow-green ofwel geelgroen). De Widelux kent als prijzig accessoire een etui met zes filters (f195 excl. BTW)
De ontwikkeling is net als gewone kleinbeeldfilms. Zwartwit en/of kleurnegatief kan zelf worden afgewerkt in een 6x6cm vergroter. Dia's monteren in een afgekaderd 6x6cm raampje.
Bij het niet-zelf afwerken wordt het wat lastiger en prijziger. De gewone centrales zijn namelijk niet op dit panoramaformaat ingericht, zodat u bij een vaklaboratorium met bijbehorende vakprijzen terecht komt.
TIP 1.
Wanneer een Horizon of Widelux een langere tijd niet is gebruikt is het voor een beter functioneren van het ronddraaimechanisme, aan te bevelen VOOR het inleggen van een nieuwe film eerst een aantal malen "loze" opnamen te maken door de sluiter te spannen en te ontspannen.
TIP 2.
Een veel gemaakte beginnersfout is de panoramacamera op dezelfde manier vasthouden als een gewone camera. Dit is niet door de zoekers te zien. Door de grote opnamehoek is het resultaat wel de handen op de opname. Maak daarom in elk geval in het begin gebruik van de bijgeleverde handgreep, zoals in de gebruiksaanwijzing van de 202 afgebeeld op bladzijde 8, maar houd dan tevens de duim van de rechterhand aan de onderzijde om tijdens het afdrukken de neergaande beweging te kunnen neutraliseren. Zonder handgreep kan een Horizon of Widelux het beste met twee handen in een soort U-vorm links en rechts aan de achterkant worden vastgehouden. Bij een vertikale opname is de handgreep bij de Horizon erg gemakkelijk.
TIP 3.
Maak voor het 24x58/59mm metende negatief wel een masker, omdat anders het negatief niet goed vlak blijft liggen en/of het witte vergrotingslamplicht (waar geen negatief is) storende invloed heeft op meting en afdruk.
TIP 4.
Door de onbekendheid van sommigen in een ontwikkelcentrale met dit "vreemde" formaat op een kleinbeeldfilm kan het gebeuren dat beelden worden doorgeknipt. Zeg eventueel bij het laten ontwikkelen van de film dat het een apart formaat betreft. Nog meer zekerheid geeft de vraag de film ongeknipt te laten en dus op rol af te leveren.
|
Conclusie.
|
De Horizon en Widelux leveren beide uitstekende panorama-opnamen die zich heel goed laten vergroten. Tijdens het lezen heeft u waarschijnlijk al begrepen dat de Horizon 202 de voorkeur geniet door het bedieningsgemak, de mogelijkheden en niet te vergeten de prijs. Een Horizon 202 zal ongeveer f1995 kosten, niet bepaald de prijs van een compact, maar ten opzichte van de Widelux F8 -- met een prijskaartje van f2950 plus de eigenlijk niet te missen filters ad f195 is samen f3145 zonder BTW -- een heel wat bescheidener bedrag! Het prijsverschil tussen een Widelux F8 en Horizon 202 bedraagt namelijk zo'n slordige f1732 ofwel een bedrag bijna gelijk aan een tweede Horizon 202! U begrijpt, dat zo'n groot verschil niet opweegt tegen minder sluitertijden, een diafragma minder en als enige plus iets robuustere bouw (minder "plastic-achtig") en eigenlijk alleen maar netto tien graden meer beeld van de Widelux F8. De keuze is wat mij betreft dan ook zonder enig voorbehoud ten gunste van de Horizon 202.
|
Opname met de nieuwe Horizon 202. (Foto Wim van Bemmel)
De Horizon 202 heeft de zoeker vast boven het objektief zitten. (Foto Fred Jansz)
|
| TECHNISCHE GEGEVENS Horizon 202 EN WIDELUX F8 |
| | Horizon 202 | WIDELUX F8 |
| Negatiefformaat: | 24x58mm | 24x58mm |
| Beeldhoek objektief: | 120 graden | 140 (=ca. 130) graden |
| Beeldhoek zoeker: | 110 graden | ca. 130 graden |
| Waterpas: | in en op zoeker | op zoeker |
| Objektief: | 28mm | 26mm |
| Diafragmareeks: | f2.8-16 | f2.8-11 |
| Sluitertijden/sec: | 1/2, 1/4 en 1/8 + 1/60,1/125 en 1/250 | 1/15, 1/125 en 1/250 |
| Afstandsinstelling: | fixfocus | fixfocus |
| Scherp vanaf: | bij f 16: 1m-∞ | bij f 11: 1.5m-∞ |
| Afmetingen(bxhxd): | 146x118x73mm | 160x85x60mm |
| Gewicht: | 900 gram | 900 gram |
| Prijs: | ca.f 1995 incl. BTW | ca.f 2950 excl. BTW |
| Bijzonderheden: | inclusief: tas, handgreep en de 3 filters UV, ND en YG. | exclusief o.a. filters: 1 etui met 6 filters f195 excl. BTW. |
| Importeur: | Provak, Purmerend
tel. 02990-28005 | Capi-Lux, Amsterdam
tel. voor techn.inform.
1 020-58.66.304 |
HUREN PANORAMACAMERA
Wilt u eens uitproberen hoe een panoramacamera werkt en bevalt?
Dat kan bij Capi-Lux Vak in Amsterdam. Telefoon afd. verhuur 020-58.66.307. Momenteel is alleen de Widelux F8 in de verhuur en kost f75 per dag (ex BTW), elke volgende dag de halve prijs. Een weekend komt zo op f133.31 incl. BTW.
|
Wim van Bemmel
Nota's:
Dit artikel en gepubliceerd in het Nederlandse cameratijdschrift "CAMERABeurs" No. 3, 1992, pagina's: 61--64. De pagina's werden gescand door Jannes Slot in 2004.
Verwijzingen:
This article in English
Horizon's
J.L. Princelle op bezoek bij de makers de Horizon-202
KMZ camera's lijst
|